Hulpverlening voor trans* personen is in twee categorieën te verdelen. Enerzijds is er de ondersteuning bij de zoektocht naar jezelf. Om helderheid over je genderidentiteit te krijgen en hoe jij daar uiting aan wilt geven. Anderzijds is er medische zorg om het lichaam in overeenstemming met je genderidentiteit te brengen. Voor deze zorg kom je al snel uit bij een gespecialiseerd ziekenhuis.

Voor dat eerste zoek je juist psychologische en psychosociale zorg, individueel of in een groep. De zorg in het ziekenhuis volgt niet noodzakelijk op die zoektocht naar jezelf. Het is vanzelfsprekend dat er eerst de zoektocht is en vervolgens de medische transitie. Een sociale transitie kan natuurlijk wél voorafgaan aan je een eerste afspraak in het ziekenhuis. Ben je juist op zoek naar hulpverlening buiten het ziekenhuis? Kijk dan op de Kaart om te zien waar je de zorg kunt vinden die jij zoekt.

Je hebt voor zowel de psychologische hulpverlening als de medische zorg een verwijsbrief van je huisarts nodig. Maar informatie over hulpverlening is bij je huisarts mogelijk niet beschikbaar. Daarom vindt je hieronder bronnen voor meer informatie over medische transgenderzorg.

PATIËNTENORGANISATIE TRANSVISIE

De patiëntenorganisatie Transvisie komt op voor de belangen van mensen met problemen rond hun genderidentiteit (transgender en transseksueel) en hun naasten. Dat doet ze door de belangen van de groep als geheel te behartigen, maar ook door op te komen voor de belangen van het individu. Dat laatste treedt bijvoorbeeld op als er een verschil van mening is met een zorgverzekeraar, een hulpverlener, werkgever of uitkeringsinstantie. De patiëntenorganisatie biedt verder informatie en organiseert ook zelfhulp via lotgenotencontact.
www.transvisie.nl

Een deel op de informatieve website van Transvisie gaat over de verzekering: wat wordt er vergoed?
Een ander deel bevat verwijzingen naar genderteams.

Ben je op zoek naar een gespecialiseerde hulpverlener buiten de genderteams? Bel dan naar Transvisie (030 410 02 03). Zij beschikken over een lijst van bekkenbodemfysiotherapeuten, chirurgen, endocrinologen, haptotherapeuten, huidtherapeuten, logopedisten, en psychologen.

Genderteams

Genderteams van ziekenhuizen houden zich bezig met de diagnostiek (het psychologisch onderzoekstraject) van genderdysforie en de eventuele behandeling ervan. Operaties kunnen nu worden uitgevoerd in Amsterdam (VUmc), Groningen (UMCG), Nijmegen ( Radboud ), Medische Kliniek Velzen  en ook in Leiden (LUMC) wil men in de toekomst operaties uit gaan voeren. Een genderteam bestaat uit psychologen, psychiaters en endocrinologen (hormoondeskundigen). Het traject dat je dan volgt – met de stappen van een psychologisch onderzoek, de zogenaamde real-life experience met hormonen en eventuele operaties – duurt gemiddeld drie jaar.

VUMC KENNIS- EN ZORGCENTRUM VOOR GENDERDYSFORIE

Bij dit genderteam van het VUmc in Amsterdam kun je met een verwijzing van de huisarts terecht voor het hele traject. Op de website is informatie over de verschillende stappen te vinden. Kijk vooral ook bij ‘veel gestelde vragen en wachttijden’.
Genderteam VUmc

Het chirurgisch team van het VUmc genderteam heeft ook een eigen website. Daar vindt je meer informatie over de chirurgische ingrepen die zij verrichten.
Gender Surgery Amsterdam

GENDERTEAM UMCG GRONINGEN

Het genderteam in Groningen is kleiner dan in Amsterdam. Het team behandelt geen kinderen/jongeren jonger dan 18 jaar. Dat is in Nederland alleen mogelijk in het VUmc en in het LUMC.
Genderteam UMCG

ZORG IN HET BUITENLAND

Op het Universitair Ziekenhuis in Gent, België, is ook een genderteam actief. In het ziekenhuis is een Transgender Infopunt waar je terecht kunt met vragen over hulpverlening en zorg voor transgender personen en informatie over werkgerelateerde thema’s en discriminatie.
www.transgenderinfo.be

Standards of care

Internationaal zijn er richtlijnen voor de behandeling van transgender personen. Die zijn sinds 1979 vastgelegd in de Standards of Care (SOC). Doel is dat trans* personen de best beschikbare behandeling krijgen door bekwame hulpverleners, en dat de patiënt een goed doordachte beslissing kan maken over behandeling en interventies. De SOC betreffen niet alleen richtlijnen voor personen met genderdysforie die kiezen voor een geslachtsaanpassende behandeling, maar ook voor mensen die zich niet kunnen vinden in de tweedeling man/ vrouw.

De World Professional Association for Transgender Health (WPATH) baseert zich voor formulering van de SOC op wetenschappelijke kennis en overeenstemming onder hulpverleners die zijn gespecialiseerd in de behandeling van genderdysforie. De richtlijnen zijn voor het laatst in 2011 geactualiseerd.
www.wpath.org

Rechten als patiënt

Zoals bij elke medische behandeling gelden een aantal rechten en plichten voor jezelf en voor de arts of specialist. Je hebt bijvoorbeeld het recht je medisch dossier in te zien en de arts is verplicht je te informeren over behandeling en onderzoek. Wat is de aard en het doel van de behandeling en wat denkt de zorgverlener ermee te bereiken? Wat zijn risico’s en zijn er andere mogelijkheden?

Informatierecht aan jongeren is afhankelijk van de leeftijd. Voor een kind jonger dan 12 jaar informeert de arts de ouders of wettelijke vertegenwoordigers. Bij kinderen tussen de 12 en 16 jaar, zowel ouders als de jongere zelf. En bij jongeren vanaf 16 jaar alleen de patiënt.

Op de site van de Rijksoverheid staat een document over rechten en plichten als patiënt en plichten van  de arts.